افعال گذرا و ناگذر در زبان ترکی استانبولی

فعل گذرا فعلی است که علاوه بر فاعل به مفعول نیاز داشته باشد، مثلا خوردن؛ فعل ناگذر فعلی است که تنها به فاعل نیاز دارد، مانند آمدن. در زبان ترکی می‌توان با اضافه کردن میانوند t به افعال ناگذر آنها را تبدیل به افعال گذرا کنیم، به مثال‌ها توجه کنید:

Anlamak (فهمیدن)

Anlatmak (فهماندن)

başlamak (شروع شدن)

Başlatmak (شروع کردن)

بعضی از افعال هم با اضافه شدن یکی از پسوندهای dir/-dır/-dur/-dür/-tir/-tır/-tur/-tür به بن فعل از ناگذر به گذرا تبدیل می‌شوند، مثلا:

Açmak (باز کردن)

Açtırmak (باز شدن توسط کسی)

Kanmak(قول خوردن)

Kandırmak(گول زدن)

پسوندهای -ir/-ır/-ur/-ür/-er/-ar نیز بعضی از افعال را از ناگذر به گذرا تبدیل می‌کنند، مثلا:

Içmek (نوشیدن)

Içirmek (نوشاندن)

Düşmek (افتادن)

Düşürmek (انداختن)

برخی از افعال هم حالت گذرا و ناگذرشان با هم متفاوت است و استثنا محسوب می‌شوند، مثلا:

Gelmek (آمدن)

Getirmek (آوردن)

Gitmek (رفتن)

Götürmek (بردن)

برخی از افعال با اضافه شدن پسوندهای -it/-ıt/-ut/-üt به بن فعل از ناگذر به گذرا تبدیل می‌شود، مثلا:

Korkmak (ترسیدن)

Korkutmak (ترساندن)

نکته

بعضی از افعال وقتی از حالت ناگذر به گذرا تبدیل می‌شوند معنایشان کلا عوض می‌شود، مثلا:

Kaçmak (فرار کردن)

Kaçırmak (از دست دادن)

Almak (گرفتن، خریدن)

Aldırmak (اهمیت دادن)