افعال در زبان ترکی استانبولی دارای مشخصه های متفاوتی نسبت به فارسی هستند. در این درس با ساختار افعال در این زبان آشنا می شویم.

مصدر

در زبان فارسی با اضافه کردن –َن به ریشه فعل مصدر ساخته می‌شود، مثلا خوردن، نوشتن. شکل مصدری افعال در زبان ترکی با پسوند –mek/-mak ساخته می‌شوند. در فرهنگ لغت، افعال به صورت مصدری خود آمده اند، مثلا:

Uyumak = uyu + mak (خوابیدن)

Bilmek = bil + mek (دانستن)

نکته

حالت مصدری فعل بدون پسوند، حالت امری فعل نیز هست. اگر از مصدر فعل –mek و –mak را حذف کنیم فعل امری مثبت و اگر تنها k-  را حذف کنیم، فعل امر منفی درست می‌شود، مثلا:

Gelmek (آمدن)

Gel (بیا) / gelme (نیا)

Bakmak (نگاه کردن)

Bak (نگاه کن) / bakma (نگاه نکن)

منفی کردن افعال

برای منفی کردن افعال در زبان ترکی، کافی است پسوند –me/ -ma را به ریشه فعل بچسبانید، مثلا:

Gelmek (آمدن)

Gel- (ریشه فعل آمدن است)

Gel + me = gelme

Gelme + mek = gelmemek (نیامدن)

Yorulmark (خسته شدن)

Yorul + ma + mak (خسته نشدن)

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجعه کنید

ضمایر نامعین در زبان ترکی استانبولی

ضمایر نامعین زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که بخواهیم درباره چیز یا فردی نامشخص و مبهم صحبت کنیم یا اینکه در مورد موضوعی عمومی بدون توجه به فرد یا چیزی خاص صحبت کنیم. در جدول زیر با این ضمایر آشنا می شویم:

هر کدام از این ضمایر که مفهوم منفی دارد (مانند هیچ کدام، هیچ کس و …) باید در جمله منفی بیایند و ضمایری که مثبت هستند (مانند همه، چیزی، بعضی از ما و …) باید در جملات مثبت بیایند، به مثال‌ها توجه کنید:

.Burada hiçkimse yok (اینجا هیچکس نیست.)

.Herşey yolunda (همه چیز خوب است.)

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجعه کنید

به درس 12 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش امدید. در درس قبل با اصول اولیه صرف افعال در زبان ترکی و نحوه صرف افعالی که بن انها به حروف صدادار ختم میشود آشنا شدیم. در این درس می خواهیم با نحوه صرف بقیه افعال آشنا شویم.

مرور درس قبل

در درس قبل یاد گرفتیم که در زبان ترکی، مانند فارسی برای صرف افعال ابتدا نشانه مصدری آنها (mak/mek) را حذف کرده و سپس پسوند مناسب را به ان اضافه می کنیم. البته در زبان ترکی برخلاف فارسی، اینکه بن فعل به چه حروفی ختم می شود هم اهمیت دارد و پسوندهای صرف با توجه به حروف اخر افعال انتخاب می شود.

در درس قبل با نحوه صرف افعالی که بن آنها به حروف صدادار ختم می شود آشنا شدیم. در این درس میخواهیم با نحوه صرف افعالی اشنا شویم که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود.

نحوه صرف افعالی که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود

این افعال به دو دسته متفاوت تقسیم می شوند:

• افعالی که بن آنها یک سیلابی است
• افعالی که بن آنها چند سیلابی است

سیلاب یعنی چه؟

شاید از کلاس اول به خاطر داشته باشید که با مفهومی به نام بخش کردن” کلمات آشنا می شدیم. برای بخش کردن کلمه، آنها را به بخش های کوچکی با توجه به تعداد حروف صدادار تقسیم میکردیم و برای ادای هر بخش یکبار دست خود را پایین می آوردیم. مثلا برای بخش کردن واژه کشاورز” داشتیم:

کشاورز = کِ + شا + وَرز

پس کشاورز سه بخش یا سیلاب دارد. این روش در واقع تعداد سیلاب های هر واژه را نشان میدهد.

افعال یک سیلابی

افعالی که بن آنها به حرف بی صدا ختم می شود و یک سیلاب دارد (بن آنها یک سیلابی است) با توجه به جدول زیر صرف می شوند:

آخرین حرف صدادار در بن فعل	a/ı/o/u	e/i/ö/ü
Ben	-arım	-erim
Sen	-arsın	-ersin
O	-ar	-er
Biz	-arız	-eriz
Siz	-arsınız	-ersiniz
Onlar	-arlar	-erler

در جدول بالا بسته به اینکه آخرین حرف صدادار در بن فعل چه باشد، میتوانید نوع صرف آن را ببینید. اگر این جدول را با جدول درس قبل مقایسه کنید متوجه می شوید که این دو جدول بسیار مشابه هستند. تنها تفاوت اضافه شدن چند حرف به پسوندهاست پس یادگرفتن آنها اصلا سخت نیست.

برای درک بهتر نحوه صرف افعال سعی میکنیم فعل yazmak (به معنای نوشتن) را صرف کنیم. ابتدا نشانه مصدری را حذف میکنیم تا فعل به صورت بن yaz درآید. بن این فعل یک سیلابی است و آخرین حرف صدادار آن هم حرف a است. با توجه به این اطلاعات فعل را صرف میکنیم:

برای درک بهتر، فعل çizmek (به معنای کشیدن) را صرف میکنیم. ابتدا نشانه مصدری را از فعل حذف میکنیم و بن آن به صورت çiz خواهد بود. سپس با توجه به حرف صدادار آخر آن (حرف i) آن را به صورت زیر صرف میکنیم:

افعال چند سیلابی

برای افعال چند سیلابی ای که بن آنها به حروف بی صدا ختم می شود. روش صرف فعل تا حد زیادی مشابه روندهای قبلی است و تنها تفاوت های اندکی در جدول صرف وجود دارد. جدول زیر روش صرف این افعال را نشان میدهد:

آخرین حرف صدادار در بن فعل	a/ı	e/i	o/u	ö/ü
Ben	-ırım	-irim	-urum	-ürüm
Sen	-ırsın	-irsin	-ursun	-ürsün
O	-ır	-ir	-ur	-ür
Biz	-ırız	-iriz	-uruz	-ürüz
Siz	-ırsınız	-irsiniz	-ursunuz	-ürsünüz
Onlar	-ırlar	-irler	-urlar	-ürler

برای یادگیری نحوه صرف میتوانید به مثال های زیر توجه کنید:

با استفاده روند گفته شده میتوان تقریبا همه افعال در زبان ترکی استانبولی را در زمان حال ساده صرف کرد.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجعه کنید

به درس 11 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم در با نحوه صرف افعال در زبان ترکی آشنا شویم. اما پیش از آن کمی با ساختار عمومی و تعاریف مرتبط با صرف آشنا می شویم.

صرف فعل یعنی چه؟

از آنجا که در فارسی هم مانند ترکی، افعال صرف می شوند، درک این مفهوم اصلا برای فارسی زبانان سخت نیست. صرف فعل به معنای ایجاد تغییرات در فعل با توجه به فاعل جمله است. به مثال های زیر در فارسی توجه کنید:

من می خوابم.

تو می خوابی.

در دو مثال بالا، با توجه به تغییر کردن فاعل، فعل خوابیدن صرف شده است. این صرف در زبان فارسی از طریق اضافه شدن پسوندهایی مشخص به فعل صورت میگیرد. روند صرف فعل در ترکی هم به طور مشابهی از طریق اضافه شدن پسوندها انجام می گیرد اما تفاوت های کوچکی با فارسی دارد که در این درس و درس آینده با آنها آشنا می شویم.

نکته:

صرف افعال در هر زمان متفاوت خواهد بود. روندی که در این دو درس با آنها آشنا می شوید مربوط به صرف افعال در زمان حال ساده است. برای صرف افعال در زمانهای دیگر ممکن است ساختارها تا حدی تغییر کند.

صرف افعال در زبان ترکی

همانطور که گفته شد در زبان ترکی هم مشابه فارسی، صرف افعال از طریق اضافه شدن پسوندهایی به آنها صورت میگیرد. برای صرف یک فعل در زبان ترکی ابتدا باید نشانه مصدری را پیدا کرده و آن را حذف کنیم. (در فارسی نشانه مصدری ن” است، مثلا مصدر دیدن” بدون نشانه می شود دید”.)

نشانه های مصدری در زبان ترکی mak/mek هستند. بعد از حذف نشانه های مصدری از افعال آنها به صورت بن درمی آیند و آماده صرف هستند. به مثال های زیر توجه کنید:

yazmak (نوشتن) – yaz

kullanmak (استفاده کردن) – kullan

yemek (خوردن) – ye

این کار ساده اولین بخش از صرف افعال است. توجه داشته باشید که شکل مصدری افعال، به نوعی شکل خنثی انها به حساب می آیند. مثلا اگر به دنبال فعلی در واژه نامه باشید، شکل مصدری آن را پیدا میکنید.

بخش دوم از صرف افعال در ترکی، کمی با فارسی متفاوت است. در اینجا باید به یک نکته در مورد فعل توجه کنید:

آیا بن فعل به حرف صدادار ختم می شود؟ (زبان ترکی 8 حرف صدادار دارد که در درس اول با آنها اشنا شدید)

در این درس تنها در مورد افعالی که به حرف صدادار ختم می شوند صحبت میکنیم و بقیه افعال را در درس بعدی بررسی میکنیم. اگر بن فعل ما به حرف صدادار ختم می شد باید به حرفی که آن ختم می شود و با استفاده از جدول زیر آن را صرف می کنیم:

در درس 3 و در زمان یادگیری صرف فعل بودن” با جدول مشابهی آشنا شدیم. در اینجا هم به طور مشابه باید با توجه به حرف آخر بن فعل از پسوند مناسب استفاده کنیم. برای مثال در پایین اقدام به صرف دو فعل می کنیم تا همه چیز را بهتر متوجه شویم.

صرف فعل yemek

برای صرف فعل yemek (به معنای خوردن) ابتدا نشانه مصدری آن را حذف می کنیم. در نتیجه بن فعل ye” خواهد بود. حال به اخرین حرف بن فعل توجه می کنیم. اخرین حرف بن فعل، حرف e” است. پس فعل yemek به صورت زیر صرف می شود:

همین روند را برای یک فعل دیگر هم انجام میدهیم تا این ساختار را بهتر یاد بگیریم.

صرف فعل başlamak

برای صرف فعل başlamak (به معنای شروع کردن) ابتدا نشانه مصدری آن را حذف میکنیم. در نتیجه بن فعل başla” خواهد بود. حال به آخرین حرف بن فعل توجه می کنیم. آخرین حرف بن فعل، حرف a” است. پس فعل başlamak به صورت زیر صرف می شود:

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجه کنید

به درس 10 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس قصد داریم نام رنگ های اصلی در زبان ترکی را یاد بگیریم.

رنگ ها به زبان ترکی

در جدول زیر میتوانید اصلی ترین رنگ ها در زبان ترکی را به همراه

به درس 9 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم با روش تبدیل اسامی مفرد به جمع در زبان ترکی آشنا شویم.

جمع بستن اسامی در ترکی

برای جمع بستن اسامی در زبان ترکی مشابه فارسی به آنها پسوند اضافه می کنیم. البته در ترکی برای جمع بستن اسامی بسته به حرف اخر صدادار آنها، باید از یکی از دو پسوند ler یا lar استفاده کرد.

جدول زیر نحوه جمع بستن اسامی را در زبان ترکی نشان میدهد:

برای مثال برای جمع بستن واژه Araba (به معنای ماشین) ابتدا آخرین حرف صدادار آن را بررسی میکنیم، در این واژه اخرین حرف صدادار حرف a است پس حالت جمع آن می شود Arabalar. به طور مشابه برای واژه Kalem (به معنای خودکار) با توجه به حرف آخر صدادار آن (که حرف e است) شکل جمع آن به صورت Kalemler خواهد بود.

در پایین می توانید مثال های بیشتری را ببینید:

Kapı – Kapılar (در – درها)
Top – Toplar (توپ – توپ ها)
Soru – Sorular (سوال – سوالات)

Cami – Camiler (مسجد – مساجد)
Göz – Gözler (چشم – چشم ها)
Türk – Türkler (ترک – ترک ها)

تمرین: برای تمرین می توانید حالت جمع اسامی زیر را به دست آورید:

hafta (هفته)

yıll (سال)

Kişi (فرد، انسان)

grup (گروه)

gün (روز)

برای ثبت اگهی رایگان به سایت شهر24مراجه کنید

به درس 8 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس میخواهیم با اعداد 1 تا 19 در زبان ترکی آشنا شویم. مانند تقریبا همه زبان ها در ترکی هم اعداد 1 تا 10 قاعده خاصی ندارند و باید به طور کامل آنها را حفظ کنید.

اعداد 1 تا 10 در ترکی

جدول زیر هر یک از اعداد یک تا ده در زبان ترکی را نشان میدهد:

اعداد 11 تا 19 در ترکی

ساختن اعداد 11 تا 19 در ترکی بسیار ساده است چون این اعداد برخلاف فارسی کاملا با قاعده ساخته می شوند. برای ساختن اعداد بین 11 تا 19 کافیست تا رقم اول را در کنار عدد ده (On) بگذارید. جدول زیر اعداد بین یازده تا نوزده را نشان میدهد:

سعی کنید حتما اعداد 1 تا 10 را در این درس یاد بگیرید چون دانستن اعداد یکی از پایه های یادگیری زبان است.

تمرین: اعداد زیر را به زبان ترکی بخوانید:

به درس 7 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم با نحوه ساخت سوالات بله/خیر در زبان ترکی آشنا شویم. در درسهای قبلی با نحوه ساختن عبارت من هستم” و منفی کردن آن آشنا شدید. در این درس میخواهیم با استفاده از همان عبارت های درس قبل سوالات ساده بله/خیر بسازیم.

ساختن جملات سوالی در زبان ترکی

ساختن جملات سوالی بله /خیر در ترکی هم احتمالا با زبانهایی که تا به حال یاد گرفته اید متفاوت است. برای ساختن یک جمله سوالی در زبان ترکی از یک واژه سوالی ساز استفاده می شود (مشابه واژه منفی ساز که در درس 5 یاد گرفتید) در اینجا هم فقط واژه سوالی ساز صرف می شود و اسم و صفت در جمله دیگر پسوندی نمی گیرد.

واژه سوالی ساز در ترکی، واژه mi است (که البته در شکل صرف شده ممکن است گاهی کاملا تغییر کند).  واژه سوالی ساز mi

با واژه منفی ساز değil یک تفاوت دیگر هم دارد و آن صرف متفاوت واژه با توجه به حرف صدادار آخر واژه ایست که ان را منفی میکند. پس استفاده از mi کمی سختر از değil است.

جدول زیر نحوه صرف mi برای حالت های مختلف برای ضمایر شخصی را نشان میدهد:

همانطور که میبینید واژه mi ممکن است در برخی از حالت ها کاملا تغییر کند. گرچه نوع صرف این واژه با حالت های صرف اسامی شباهت های زیادی دارد پس یاد گرفتن آن خیلی سخت نیست. در جدول زیر دو مثال متفاوت را برای ضمایر شخصی متفاوت سوالی می کنیم:

با سایت شهر24 دیده شوید

به درس 6 از مجموعه آموزش زبان ترکی استانبولی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس قصد داریم با برخی از اصلاحات بسیار کاربردی در زبان ترکی آشنا شویم. دانستن این اصلاحات در کنار کمک به شما در درک بهتر زبان ترکی، به شما کمک می کند تا کمی با شباهت های ترکی و فارسی آشنا شوید.

سلام و خداحافظی

عبارت زیر، کاربردی ترین و ساده ترین عبارت برای ادای سلام یا خداحافظی در زبان ترکی هستند:

در رابطه با خداحافظی در زبان ترکی، اصطلاح Güle güle! فقط به فردی گفته می شود که دارد محیطی را ترک می کند. پس توسط فردی که در آنجا می ماند گفته می شود.

در رابطه با دو واژه Selam و Merhaba هر دو این واژه ها به معنای سلام هستند اما Merhaba کمی محترمانه تر است و بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. Selam بیشتر شکل صمیمانه دارد.

تعرفات و احوال پرسی

عبارت های زیر ساده ترین و کاربردی ترین عبارات مورد استفاده در تعارفات و احوال پرسی ها در زبان ترکی هستند.

بله و خیر

دو واژه بسیار مهم دیگر در هر زبان واژه های بله” و خیر” هستند که معادل های آنها را در ترکی می بینید.

در درس های بعدی با عبارتهای کاربردی بیشتری آشنا خواهیم شد.

به درس پنجم از مجموعه آموزش زبان ترکی برای نوآموزان خوش آمدید. در این درس می خواهیم با نحوه منفی کردن جملات ساده ای که در درس قبل یاد گرفتیم آشنا شویم.

در ترکی جملات چطور منفی می شوند؟

ساختار منفی شدن جملات در ترکی احتمالا با تمام زبان هایی که قبلا با آنها آشنا شده بودید متفاوت است اما در عین حال بسیار ساده است. توجه داشته باشید که در این درس نمی خواهیم در مورد منفی کردن همه جملات صحبت کنیم، بلکه تنها جملات مسندی که در درس قبل یاد گرفتیم را منفی می کنیم.

برای منفی کردن جملات با هستم” از واژه منفی ساز değil در زبان ترکی استفاده می شود. این واژه پس از اسم می آید و در صورت وجود آن به جای صرف کردن اسم ما değil را صرف می کنیم (پسوندها به جای اسم به değil اضافه می شوند)

این یعنی در جملات منفی به طور کلی اسم یا صفت صرف نمی شوند بلکه فقط واژه منفی ساز صرف می شود. جدول زیر نحوه صرف değil را برای ضمایر متفاوت نشان می دهد:

پسوندهای صرف değil کاملا مشابه پسوندهای صرف اسامی است، پس یادگرفتن حالات محتلف صرف آن بسیار ساده است.

همانطور که در جدول بالا مشخص است değil با توجه حرف صدادار آخر هیچ تغییری نمی کند و برای هر ضمیر شخصی تنها یک شکل دارد.  به مثال های زیر توجه کنید:

همانطور که گفته شد، واژه منفی ساز değil با توجه به اسم تغییری نمی کند، پس برای هر دو مثال بالا به یک صورت صرف شده. همچنین توجه داشته باشید که اسم و صفت بالا دیگر صرف نشده اند و در تمام حالات به صورت پایه نوشته شده اند.

برای سوالی کردن جملات در زبان ترکی روش های متفاوتی وجود دارد. در این بخش با انواع متفاوتی از روش های سوالی کردن در این زبان آشنا یم شویم.

سوالی کردن فعل بودن

سوالی کردن جملات در زبان ترکی دو حالت دارد: سوالی کردن مثبت و سوالی کردن منفی. سوالی کردن مثبت مانند این است که بپرسیم «من … هستم؟» یا «آنها … هستند؟» و سوالی کردن منفی مانند این است که بپرسیم «من … نیستم؟» یا «آنها … نیستند؟»

سوالی کردن مثبت

برای سوالی کردن نیز باید بعد از فعل بودن پیشوند بیاوریم. پیشوندهایی که برای سوالی کردن مثبت جملات به کار می‌رود mi/mı/mu/mü است. در جدول زیر چهار حالت این پیشوندها در شش حالت صرفی نمایش داده شده اند:

مثال:

?Siz küçük müsünüz (شما کوچک هستید؟)

?Biz güzel miyiz (ما زیبا هستیم؟)

توجه

در حالت سوم شخص جمع، می‌توان پسوند lar- و ler- را نیاوریم، مثلا دو جمله زیر هر دو درست هستند:

?Onlar mühendisler mi  (آنها مهندس هستند؟)

?Onlar mühendis mi (آنها مهندس هستند؟)

سوالی کردن منفی

برای سوالی کردن منفی جملات، قبل از پیشوند سوالی و فعل بودن، واژه değil را می‌آوریم. جدول صرف عینا مانند جمله مثبت خواهد بود، با این تفاوت که قبل از فعل واژه değil اضافه خواهد شد:

مثال:

?Biz hasta değil miyiz (ما بیمار نیستیم؟)

سوالی کردن با واژه‌های پرسشی

ابتدا در جدول زیر به واژه‌های پرسشی پرکاربرد در زبان ترکی توجه کنید:

وقتی جمله‌ای با کلمه پرسشی ساخته شود دیگر نیاز نیست پسوند پرسشی هم آورده شود، مثلا:

Bu ne mi? → Bu ne (آن چیست؟)

Otel nerede mi? → Otel nerede (هتل کجاست؟)

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

منفی کردن در زبان ترکی استانبولی با زبان فارسی تفاوت دارد. واژه منفی کننده در ترکی یک پسوند به نام değil است که صرف می‌شود و بعد از واژه‌ها و در انتهای جمله قرار می‌گیرد. مهم‌ترین نکته‌ای که در ساخت جمله منفی باید در نظر بگیرید این است که در این نوع جملات صفت صرف نمی‌شود و به شکل ساده خود می‌آید. ساختار جمله منفی این گونه خواهد بود:

ضمیر + شکل ساده و صرف نشده صفت یا اسم + شکل صرف شده واژه değil

جدول صرف واژه değil

در مثال زیر نحوه منفی کردن یک جمله مثبت را می‌بینید:

Ben uzunum (من قدبلندم.)

Ben uzun değilim (من قدبلند نیستم.)

توجه

دقت کنید که صفات در این حالت، یعنی در جملات منفی با فاعل تطابق ندارند و در حالت ساده و صرف نشده می‌آیند:

Sen uzun değilsin (تو قدبلند نیستی.)

نکته

واژه değil به صورت /دِییل/ تلفظ می‌شود.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

جملات شرطی در زبان فارسی با اگر” ساخته می‌شود اما در زبان ترکی استانبولی معمولا از کلمه eğer استفاده نمی‌کنند و به جای آن برای ساختن وجه شرطی از پسوندهای -se/-sa استفاده کرده و آن را به بن فعل متصل می‌کنند. برای بیان آرزو، فرضیه و شرط وجه شرطی به کار می‌رود.

حالت مثبت

در جدول زیر حالت شرطی فعل دانستن bilmek آمده است:

حالت منفی

برای منفی کردن حالت شرطی باید پسوندهای -mese/-masa را به بن فعل اضافه می‌کنیم. در جدول زیر فعل بودن olmak در حالت منفی شرطی منفی آمده است:

حالت سوال مثبت و منفی

برای حالت سوالی مثبت و منفی کافی است mi/mı را بعد از فعل مثبت و منفی اضافه کنید، مثلا:

?kalsam mı (اگر بمانم؟)

?gelmesek mi (اگر نیاییم؟)

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

وجه امری در زبان فارسی از وجه التزامی درست می‌شود. در زبان ترکی استانبولی، در همه شخص‌ها می‌توان وجه امری ساخت. در فارسی با کلمه بگذار وجه امری برای همه صیغه‌ها درست می‌شود مثلا بگذار بروم، بگذارید بیاید و …

برای دوم شخص مفرد و جمع با اضافه کردن ب‍ به ابتدای بن مضارع وجه امری ساخته می‌شود مثلا بخور، بروید.

در زبان ترکی، پسوندهای وجه امری برای اول شخص مفرد و اول شخص جمع همانند حالت التزامی است.

حالت مثبت

نکته:

حالت دوم شخص جمع، علاوه بر پسوندهای -in/-ın/-un/-ün حالت مودبانه نیز دارد و در حالت مودبانه از پسوندهای -iniz/-ınız/-unuz/-ünüz استفاده می‌شود که در ترجمه فارسی می‎توان از واژه لطفا برای معادل سازی استفاده کرد، مثلا:

Kapıyı açın (در را باز کنید)

kapıyı açınız (لطفا در را باز کنید)

حالت منفی

سوالی مثبت و منفی

برای سوالی کردن مافی است بعد از فعل پسوند سوالی mi/mı/mu/mü را بیاوریم، مثلا gideyim mi? (بروم؟) دقت کنید که دوم شخص مفرد و دوم شخص جمع در وجه امری حالت سوالی ندارند.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

وجه التزامی در زبان ترکی استانبولی

وجه التزامی برای بیان کارهایی است که در آنها التزام وجود داشته باشد. در فارسی، این وجه را با اضافه کردن ب‍ به ابتدای بن مضارع می‌سازیم، مثلا بروم، بدانم، بخورید و …

حالت مثبت

در حالت مثبت وجه التزامی، بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از پسوندهای زیر را برای ضمایر فاعلی انتخاب می‌کنیم. در جدول زیر با این پسوندها آشنا می‌شوید:

حالت منفی

سوالی مثبت و منفی

کافی است پس از هر فعل پسوند سوالی mi/mı را بیاوریم، مثلا:

?dinleyeyim mi (گوش بکنم؟)

?kabuletmeyeyim mi (قبول نکنم؟)

فعل بودن در وجه التزامی

فعل بودن در وجه التزامی از فعل olmak ساخته می‌شود.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

حال کامل استمراری یا ماضی نقلی استمراری در زبان فارسی معادل ندارد و ما از این زمان استفاده نمی‎کنیم. این زمان مابین زمان حال کامل و گذشته استمراری است، مثل این که در فارسی بگوییم «می‌رفته‌ام، می‌خریده است». در زبان ترکی، برای نقل قول در زمان گذشته و بیان اعمالی است که در گذشته انجام شده ولی ما آن را ندیده‌ایم و تنها قصد نقل قول آن را داریم.

حالت مثبت

برای ساخت این زمان، ابتدا طبق اصل تطابق آوایی یکی از پسوندهای -i/-ı/-u/-ü به بن فعل اضافه می‌شود. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz. بعد از آن پسوند استمرار yor و پسوند نقلی muş و در آخر هم پسوند زمان حال و شناسه به بن فعل اضافه می‌شوند.

در جدول زیر، صرف فعل رفتن (gitmek) در زمان حال کامل استمراری آمده است:

نکته

در سوم شخص جمع پسوند lar قبل از dı می آید. اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می‌شود (tı/ti/tu/tü).

حالت منفی

برای منفی کردن، کافی است پسوند منفی کننده mi/mı/mu/mü را قبل از پسوند استمراری yor بیاوریم، مثلا dinlemiyormuşum (گوش نمی‌کرده‌ام)

حالت سوالی منفی و مثبت

برای سوالی مثبت و منفی، کافی است بعد از فعل مثبت و منفی پسوند پرسشی muy را به علاوه پسوند نقلی و شناسه بیاورید، مثلا:

?istiyor muymuşum (می‌خواسته‌ام؟)

?anlamıyor muymuşsun (نمی‌فهمیده‌ای؟)

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی کاربردی مشابه زمان گذشته در فارسی را دارد و زمانی به کار می‌رود که بخواهیم از اتفاقی که در گذشته افتاده و ما از وقوع آن اطمینان داریم صحبت کنیم. برای وقایعی که از واقع شدن‌شان اطمینان نداریم و تنها می‌خواهیم نقل قول کنیم از زمان گذشته نقلی استفاده می‌کنیم (به درس مربوط مراجعه کنید.)

پسوندهای dı/di/du/dü با پیوستن به بن فعل، زمان گذشته را می‌سازند. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz.

چهار حالت مثبت، منفی، سوالی مثبت و سوالی منفی، هر کدام پسوند خاص خود را دارند.

حالت مثبت

برای ساختن حالت مثبت گذشته ساده، به دو حرف خاص در بن فعل توجه می‌کنیم.  ابتدا به آخرین حرف صدادارش نگاه می‌کنیم و بعد از آن به آخرین حرف آن. بر اساس اصل تطابق آوایی، با نگاه کردن به آخرین حرف صدادار بن یکی از پسوندهای dı/di/du/dü را انتخاب می‌کنیم. حالا اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می‌شود (tı/ti/tu/tü). بعد از پسوند هم شناسه را می‌آوریم. مثال:

Ben yazdım (من نوشتم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

حالت منفی

پسوند منفی‌ساز زمان گذشته ma/me است. بر اساس اصل تطابق آوایی، یکی از این پسوندها به انتهای بن فعل متصل می‌شود. بعد از آن، یکی از پسوندهای dı/di را به فعل اضافه می‌کنیم. در واقع می‌توان گفت به بن افعال یکی از دو پسوندهای madı/medi متصل می‌شود. در آخر هم شناسه اضافه می‌شود. مثال:

Ben yazmadım (من ننوشتم)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

سوالی مثبت

برای سوالی کردن فعل مثبت در زمان گذشته، کافی است یکی از پسوندهای mı/mi/mu/mü را بعد از فعل گذشته بیاوریم. این پسوندها به فعل نمی‌چسبند و با فاصله در ادامه آن می‌آیند. Onlar استثنا است و تنها یکی از پسوندها mı/mi بعد از آن اضافه می‌شود. مثال:

?Ben yazdım mı (آیا نوشتم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

سوالی منفی

برای سوال منفی ساختن تنها کافی است که یکی از پسوندهای mı/mi را بعد از فعل با فاصله قرار دهیم. مثال:

?Ben yazmadım mı (آیا ننوشتم؟)

در جدول زیر می‌توانید حالت‌های مختلف این زمان را مطابق اصل تطابق آوایی ببینید:

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

گذشته کامل یا ماضی بعید در زبان ترکی استانبولی برای بیان اعمالی در گذشته است که پیش از یک فعل گذشته انجام گرفته است، مثلا رفته بود، گفته بودم.

حالت مثبت

در زبان ترکی، برای ساختن این زمان، باید ابتدا به بن فعل پسوندهای -miş/-mış/-muş/-müş را اضافه کنیم (مشابه زمان حال کامل). بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz. بعد از آن باید پسوندهای -ti/-tı/-tu/-tü را به آن بچسبانید. در آخر هم شناسه صرفی می‌آید.

در جدول زیر به صرف فعل آمدن (gelmek) توجه کنید:

حالت منفی

برای منفی کردن زمان گذشته کامل از ساختار زیر پیروی کنید:

بن فعل + -memiş/-mamış + -ti/-tı + شناسه

در جدول زیر صرف فعل رفتن در حالت منفی گذشته کامل آمده است:

سوالی کردن مثبت

برای سوالی مثبت و منفی، کافی است بعد از فعل مثبت و منفی پسوند پرسشی muy را به علاوه پسوند گذشته و شناسه بیاورید، مثلا:

?okumuş muydum (خوانده بودم؟)

?dememiş miydin (نگفته بودی؟)

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

زمان گذشته استمراری در زبان ترکی استانبولی برای بیان اعمالی است که در گذشته برای مدتی به طول انجامیده است، مثلا نگاه می‌کرد، می‌کشید.

حالت مثبت

برای ساختن حالت مثبت این فعل باید بن فعل را بشناسیم. بن فعل با حذف کردن پسوندهای mak/mek از مصدر فعل حاصل می‌شود، برای مثال بن فعل yazmak می‌شود yaz. پسوندهای مخصوص این زمان -i/-ı/-u/-ü هستند که بر اساس اصل تطابق آوایی و با توجه به آخرین حرف صدادار بن فعل یکی از این پسوندها به بن وصل می‌شود. بعد از آن پسوند استمرار yor و در آخر پسوند گذشته و شناسه به بن فعل می‌چسبند.

نکته: در سوم شخص جمع پسوند lar قبل از dı می آید. اگر آخرین حرف بن فعل، یکی از حروف ç/f/h/k/s/ş/t/p بود، حرف d در پسوند به t تبدیل می‌شود (tı/ti/tu/tü).

در جدول زیر می‌توانید صرف فعل رفتن (gitmek) در زمان گذشته استمراری را ببینید:

حالت منفی

برای منفی کردن، کافی است پسوند منفی کننده mi/mı/mu/mü را قبل از پسوند استمراری yor بیاوریم.

حالت سوالی

برای سوالی مثبت و منفی، کافی است بعد از فعل مثبت و منفی پسوند پرسشی muy را به علاوه پسوند گذشته و شناسه بیاورید، مثلا:

?anlamıyor muydum (نمی‌فهمیدم؟)

?istiyor muydum (می‌خواستم؟)

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.